Koken met een andere cultuur... Mona

Deze week heb ik met mijn eigen maatje Mona afgesproken. We lopen een tijdje door de stad en besluiten een plekje te zoeken bij Ma Bella Cakery. We bespreken eerst even hoe onze week was en beginnen dan aan het interview. Mona is 23 jaar oud en is iets meer dan twee jaar geleden vanuit Syrië naar Nederland gekomen. Ze is ontzettend gedreven in alles wat ze doet en start in september met de studie bedrijfskunde aan de VU.

Mona en haar verloofde Bashar

Eten voor Mona gaat voornamelijk over het belang van haar gezondheid. ‘Ik hou meer van groente, niet dat ik vegetarisch ben maar dat eet ik liever dan vis’. ‘Vroeger had ik veel problemen met mijn gezondheid. Ik moest daardoor veel rood vlees en calciumpillen nemen. Ik vind het daarom belangrijk om gezond te eten en mezelf gezond te houden. Vroeger was er al een verschil te zien tussen mij en bijvoorbeeld vriendinnen, zij wilde graag ergens iets gaan eten en ik deed liever iets actiefs’. ‘Vroeger in Syrië was ik nog veel slechter met eten. Dan ging ik naar school van negen uur tot drie uur en dan vergat ik gewoon te eten, ik kwam hier dan een beetje mee in de problemen met mijn moeder en oma’.

Als je iets vertelt over je eigen land, vertel je vaak over de cultuur en over het eten. Het Syrische eten typeert dus Syrië. Dat geldt ook voor Nederland, bijvoorbeeld in Nederland is haring een populair gerecht. “Ik vind dat als je naar Nederland komt, je haring moet proberen. Dat heb ik dus gedaan. Taal is ook onderdeel van een cultuur, in Nederland moet je ook de woorden gezellig, lekker en jeetje kennen”. In het Syrisch behoor je de woorden Merhaba (hallo), Ya allah (als je schrikt, of je iets moois ziet) en Sho/shu (wat of wat zeg je?f) te kennen. “Het verschil tussen onze culturen is dat jullie veel het woord gezellig gebruiken. Wij zeggen bijvoorbeeld het was echt mooi om jullie te zien of aangenaam om jullie te ontmoeten. Wij beschrijven de betekenis van gezellig.”

Op mijn verjaardag vroeg mijn moeder altijd wat ik graag wilde eten, ik wilde dan nooit taart maar Molokhia (een bepaalde groente, vaak gegeten met kip en rijst). Als ik haar vraag of ze zelf graag kookt, vertelt ze mij dat ze het ‘alleen leuk vindt als ze er rustig de tijd voor heeft met een leuk muziekje op’. Mijn moeder kookt redelijk vaak en mijn vader is een chef, dus hoef ik ook niet te koken. Mijn broertje en zusje vinden het wel leuk om soms te koken’.

In Syrië heeft mijn oma altijd bij ons in huis gewoond. Tijdens Pasen in Syrië hadden we elk jaar hetzelfde gerecht dat oma altijd maakte. De manier waarop zij het gerecht maakt is echt bijzonder. Het is een soort van yoghurt met ui, kip en rijst. Tijdens Pasen gingen we ’s ochtends altijd naar de kerk, feliciteerden we vrienden en familie en gingen rond een uur of drie lunchen met dit gerecht. Na de lunch gingen we dan altijd nog even bij mensen op bezoek.

Het ontbijt in Syrië is hetzelfde als in Nederland, de lunch is een warme maaltijd tussen twee en vier uur ’s middags. Het avondeten is in Syrië hetzelfde als het ontbijt. Het is geen bijzonder gerecht, we eten dan vaak een broodje. Mijn broertje, zusje en ik kwamen altijd rond drie uur uit school, mijn moeder was dan ook net klaar met werken. Mijn oma was altijd thuis omdat mijn vader werkte in het buitenland. Ze had dan altijd de lunch klaargemaakt zodat we meteen konden eten.

‘In Syrië is het eten afhankelijk van de familie. Als de moeder of vader tot 4 of 5 uur werkt. Dan lunchen ze pas om 4 of 5 uur. Onze familie eet groente en fruit om 6 uur of half 7 en om 8 uur als we nog honger hebben dan eten we een sandwich. Het idee om vooraf groente en fruit te eten was een idee van mijn moeder en oma, dit gebeurt niet persé ook in de rest van Syrië. Het avondeten is tussen zeven en negen. Het is voor kinderen tot tien jaar in Syrië gewoon om te gaan slapen rond acht uur, later als ze groter zijn kunnen ze rond negen of tien uur gaan slapen.

In Nederland eten we bijna altijd samen met het hele gezin. Op mijn vraag of in Nederland het avondeten belangrijker is geworden dan de lunch, antwoordt ze “Ja want we zijn nu Nederlanders.” We giechelen even. “Het systeem is dat je hier om 7 of 8 uur ontbijt eet. Je moet om tussen 12 en 2 eten omdat je honger hebt en dan kom je thuis en dan eet je om 6 uur.”

Ik vroeg haar naar de grootste verschillen tussen Syrië en Nederland. Ze noemt als voorbeeld het brood. “Dat is heel anders dan wat wij in wij in Syrië hebben. Wij eten Arabisch brood (dit is iets dunner dan platbrood). De manier van brood eten is ook verschillend, wij dippen vaak het brood in olijfolie, tijm, sesam en yoghurt of eten het met kaas, yoghurt, hummus, makdous, shankalesh en mtabal.” Ze had daarna een vraag aan mij. “Wat is jouw favoriete gerecht? Jullie keuken is niet zo groot dus wat eet je dan?.” Ik moest hierover even denken en begon eerst met de buitenlandse keukens. Ik houd van lasagne en taco’s. Ik heb niet een specifieke keuken waar ik erg van houd. Op zijn tijd houd ik wel erg van stamppot boerenkool maar het is niet dat ik dat heel vaak eet.

We praten nog even door en vergeten de tijd waardoor ik het op een hollen zet naar mijn volgende afspraak. Ik vond het fijn om een keer zo samen te zitten en echt in te gaan op het onderwerp eten. In de gesprekken die we hebben als we elkaar zien hebben we het vaak voornamelijk over de dagelijkse of grote dingen in ons leven. Op deze manier leer je elkaar weer op een andere manier kennen door bijvoorbeeld af te buigen naar haar gezondheid of toen ze vertelde dat haar vader chef is geweest. Ik heb ontzettende bewondering voor haar hoe ze in het leven staat, hoe hard ze werkt voor alles wat ze wil bereiken.

Molokhia met kip en rijst (voor zes á acht personen)

Ingrediënten:

- 800 g gedroogde molokhia-bladeren of bevroren molokhia-bladeren (bij voorkeur niet gesneden) (te koop bij een Turkse/Syrische/Marokkaanse winkel)

- 1 hele (biologische) kip

- 1 kaneelstokje

- 3 laurierblaadjes

- 6 middelgrote uien

- 7 theelepels gedroogde koriander

- 3 theelepels van zeven kruiden (te koop bij een Turkse/Syrische/Marokkaanse winkel)

- 3 theelepels gemalen kaneel

- 1 theelepel paprikapoeder

- 3 hele bollen knoflook

- Plantaardige olie of extra vierge olijfolie

- 1 bosje koriander

- 2 citroenen

- Rijst (naar behoefte)

- zout naar smaak

Stappen:

- Verwijder eventuele bruine bladeren en de stengels van de molokhiabladeren.

- Week de gedroogde molokhia in een grote kom gedurende 5 minuten in heet water. Zorg ervoor dat alle bladeren ondergedompeld zijn. Neem na 5 minuten weken een ​​handvol bladeren en knijp het water eruit. Je zult het slijm langs je handen voelen sijpelen. Plaats de uitgewrongen bladeren in een vergiet in de gootsteen. Ga door totdat alle molokhia in het vergiet zit.

- Doe de molokhia in een grote kom en voeg 2 theelepels zout toe. Pers 1 citroen en doe het sap en de overgebleven citroenschil op de molokhia. Vul vervolgens de kom met heet water totdat de bladeren bedekt zijn. Laat de molokhiabladeren weken terwijl je kippenbouillon klaarmaakt (20 min.)

- Spoel de kip af en stop hem in een grote soeppan. Voeg water toe totdat de kip zo’n 10 centimeter onder water staat en breng het geheel aan de kook. Prik met een vork gaatjes in de kip en verwijder direct het naar boven komende schuim.

- Nadat je het schuim van de kokende bouillon hebt gehaald, voeg je een reepje kaneelstokje van ongeveer 5 cm, twee middelgrote ui) en 3 laurierblaadjes toe aan de bouillon. Laat de kip zacht koken in de bouillon (in totaal 45 minuten tot een uur nadat de pan op het fornuis is gezet). 

- Knijp de molokhia met je handen uit en doe het in een vergiet, terwijl je de basis van de "soffritto" voorbereidt.

- Snij 4 middelgrote uien. Doe ze in een grote pan met een ½ kopje olie. Bak de uien op middelhoog vuur al roerend om te zorgen dat de uien niet verbranden.

- Terwijl de uien bakken, pureer je 2 hele bollen knoflook met 1 theelepel zout in een vijzel en stamper tot de knoflook enigszins waterig is. Zodra de uien transparant zijn, roer je de gepureerde knoflook erdoor, draai je het gas lager en laat het mengsel 5 minuten op een laag vuur sudderen voordat je de kruiden toevoegt.

- Voeg 1 eetlepel zout, 7 theelepels gedroogde koriander, 3 theelepels zeven kruiden, 3 theelepels kaneelpoeder en 1 theelepel paprikapoeder toe en roer het geheel door. Voeg vervolgens 1/4 kopje olijfolie toe om de saus te verrijken.

- Voeg de molokhiabladeren toe aan de gekruide uien en knoflook, roer en zet het vuur op middelhoog. Laat de uien en knoflook ongeveer 10 minuten in de molokhiabladeren intrekken. 

- Terwijl de molokhiabladeren in de gekruide uien en knoflook sudderen maakt u alle teentjes van een bolletje knoflook schoon en voegt ze toe aan de molokhiabladeren en roert het mengsel door.

- Haal de kip uit de bouillon en plaats deze in een aparte kom om af te koelen. Giet de kippenbouillon door een zeef in de pan met molokhia. Voeg indien nodig meer water toe om alle bladeren te bedekken

- Snijd 1 bundel koriander fijn, voeg toe aan de molokhia en roer het geheel door. Kook op middelhoog vuur tot de felgroene koriander donkerder is geworden (15 min). Terwijl de molokhia kookt maak je de Libanese rijst.

- Snij de kip in stukjes, verwijder de botjes en voeg de kip toe aan de bouillon. 

- Schep de hete molokhia in een kom met Libanese rijst, serveer met een schijfje citroen.